Dự thảo khung giá thuê nhà ở xã hội (NƠXH) tại Hà Nội đang gây xôn xao dư luận bởi mức giá được cho là quá cao, thậm chí ngang ngửa, thậm chí vượt trội so với nhiều dự án nhà ở thương mại tầm trung. Việc này đặt ra nhiều câu hỏi về tính khả thi và mục tiêu ban đầu của chính sách NƠXH, liệu có thực sự đáp ứng được nhu cầu của người dân có thu nhập thấp hay không?
Mức giá thuê NƠXH: Cao ngất ngưởng, vượt tầm với?
UBND TP. Hà Nội đang lấy ý kiến về dự thảo Quyết định ban hành khung giá thuê nhà ở xã hội không sử dụng vốn đầu tư công, nguồn tài chính công đoàn trên địa bàn thành phố. Dự thảo đề xuất mức giá thuê dao động tùy thuộc vào chiều cao tòa nhà. Cụ thể: tòa nhà dưới 10 tầng, giá từ 48.000 – 96.000 đồng/m²/tháng; 10-20 tầng, từ 49.000 – 98.000 đồng/m²/tháng; 20-30 tầng, từ 73.000 – 146.000 đồng/m²/tháng; và cao trên 30 tầng, từ 99.000 – 198.000 đồng/m²/tháng.
Theo nghị định 100/2024/NĐ-CP, diện tích căn hộ NƠXH tối thiểu 25m², tối đa 70m². Với một căn hộ 55m² (diện tích trung bình, đáp ứng nhu cầu 3-4 người) trong tòa nhà trên 30 tầng, giá thuê sẽ từ 5,4 triệu đến 10,9 triệu đồng/tháng. Con số này gây bất ngờ khi gần bằng hoặc cao hơn nhiều căn hộ thương mại tầm trung trên thị trường.
Phóng viên khảo sát cho thấy, căn hộ 2 phòng ngủ tại dự án Phương Đông Green Park, diện tích 55-83m², có giá thuê từ 10-11 triệu đồng/tháng. Thậm chí, căn hộ 3 phòng ngủ (86-99m²) có giá thuê khoảng 14 triệu đồng/tháng. Nhiều dự án thương mại khác trên địa bàn cũng có mức giá tương tự. Một căn hộ NƠXH 70m² trong tòa nhà trên 30 tầng sẽ có giá thuê lên tới gần 14 triệu đồng/tháng – một con số khiến nhiều người dân phải giật mình.
Phản ứng dư luận: Mức giá “khủng” gây bức xúc
Khung giá thuê nhà ở xã hội này lập tức gây xôn xao dư luận, nhiều ý kiến cho rằng mức giá quá cao và bất hợp lý. Anh Phạm Nam, công nhân một công ty tại quận Hoàng Mai, Hà Nội, chia sẻ: “Gia đình tôi có 4 người, đang thuê phòng trọ 30m² với giá 4 triệu đồng/tháng. Thu nhập của vợ chồng tôi khoảng 15 triệu đồng/tháng, trừ chi phí sinh hoạt thì chẳng còn là bao. Với khung giá nhà ở xã hội dự kiến cao như thế thì gia đình khó có thể tiếp cận thuê được. Thời gian tới, giá nhà trọ, nhà thương mại chắc chắn sẽ tăng nữa, khiến cuộc sống càng thêm khó khăn.” Lòng lo lắng của anh Nam là tiếng nói chung của nhiều người dân đang phải vật lộn với giá nhà ở leo thang tại Hà Nội.
Các chuyên gia đề xuất giải pháp
TS. Trần Xuân Lượng, Viện phó Viện Nghiên cứu và Đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam, cho rằng với mức thu nhập bình quân hiện nay của người lao động, khung giá thuê nhà ở xã hội mà Hà Nội đề xuất là chưa phù hợp. Ông đề xuất Nhà nước cần phân phối người thuê theo mức thu nhập và thời gian lưu trú, hỗ trợ giá thuê cho các đối tượng thu nhập thấp. Quan trọng hơn, cần phân biệt rõ khái niệm “nhà ở” và “chỗ ở”. “Chỗ ở” là nơi cho thuê ngắn hạn, do Nhà nước đầu tư, trong khi “nhà ở” là nơi ở lâu dài, cần đầu tư nhiều hơn về quỹ đất và hạ tầng. Việc xây nhà ở xã hội chỉ để cho thuê sẽ tiềm ẩn rủi ro về tỷ lệ lấp đầy.
Ông Lượng nhấn mạnh: “Nếu không giải quyết được bài toán nhà ở cho công nhân, sinh viên, lao động tự do… thì cung bao nhiêu cũng không đủ cầu. Dẫn đến tình trạng cung nhỏ hơn cầu nhiều lần, làm giá nhà tiếp tục tăng cao.” Ông đề nghị Nhà nước nên đầu tư “chỗ ở” giá ưu đãi cho các đối tượng này trong ngắn hạn, đồng bộ hạ tầng kỹ thuật và xã hội để giảm áp lực nguồn cung nhà, ổn định thị trường.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, khuyến nghị nên đầu tư các tòa nhà NƠXH cho thuê có chiều cao không quá 24 tầng (tương đương công trình cấp 2 trở xuống) để giảm chi phí xây dựng. Nhà ở xã hội cao từ 25 tầng trở lên (công trình cấp 1 trở lên) sẽ có chi phí đầu tư rất cao, đẩy giá thuê lên cao, trái với mục tiêu ban đầu của chính sách.
Thách thức và hướng đi
Việc xây dựng chính sách nhà ở xã hội cần cân nhắc nhiều yếu tố, từ chi phí xây dựng, quản lý, vận hành cho đến nhu cầu thực tế của người dân. Mục tiêu cuối cùng là cung cấp nhà ở giá cả phải chăng cho người thu nhập thấp, không chỉ trên giấy tờ mà phải thực sự hỗ trợ họ có chỗ ở ổn định. Mức giá thuê hiện tại đang gây ra nhiều băn khoăn và cần được xem xét lại để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của chính sách. Việc thiếu sự cân nhắc kỹ lưỡng có thể biến chính sách NƠXH từ một giải pháp hỗ trợ người dân thành một gánh nặng thêm cho người dân.
Tóm lại
Dự thảo khung giá thuê nhà ở xã hội tại Hà Nội đang gây tranh luận dữ dội do mức giá cao, tiệm cận hoặc vượt quá giá nhà thương mại tầm trung, khiến nhiều người dân lo ngại về khả năng tiếp cận. Các chuyên gia kiến nghị cần có những điều chỉnh nhằm đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của chính sách, hướng đến mục tiêu hỗ trợ thực sự cho người dân có thu nhập thấp.
